COĞRAFİ İŞARET NEDİR?

Coğrafi işaret sayesinde kalitesi, gelenekselliği, yöreden elde edilen hammaddesi yerel niteliklere bağlı olarak belli bir üne kavuşmuş ürünlerin korunması sağlanır.

“Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından kökenin bulunduğu yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş ürünü gösteren işarettir. Coğrafi işaretler, menşe adı ya da mahreç işareti olarak tescil edilir. Gıda, tarım, maden, el sanatları, sanayi ürünleri coğrafi işaret tesciline konu olabilir” (6769 Sayılı SMK – Madde 34).
Coğrafi işaretler ‘Menşe Adı’ ve ‘Mahreç İşareti’ olarak ikiye ayrılır.

MENŞE ADI

Bir ürünün, tüm veya esas nitelikleri belirli bir coğrafi alana ait doğal ve beşeri unsurlardan kaynaklanıyorsa bu durumdaki coğrafi işaretlere “Menşe Adı” denir. Ürünün üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinin tümünün belirlenen coğrafi alanın sınırları içinde gerçekleşmesi gerekmektedir. Menşe adı olarak tescil edilen coğrafi işaretlerin ait oldukları yöre ile bağları çok kuvvetlidir. Menşe adına
‘Finike Portakalı’ ve ‘Malatya Kayısısı’ örnek gösterilebilir

MAHREÇ İŞARETİ

Üretim, işleme ya da diğer işlemlerinden en az birinin belirlenmiş coğrafi alan içinde gerçekleşmesi gereken ürünlerin konu olduğu coğrafi işaretlere “MAHREÇ İŞARETİ” denir. Mahreç işaretine
‘Antep Baklavası’, ‘Sürmene Bıçağı’ örnek gösterilebilir.

GELENEKSEL ÜRÜN ADI

Bir ürünün geleneksel ürün adına sahip olması için aşağıdakilerden birini taşıması gereklidir:

a) Geleneksel üretim, işleme yöntemi ya da geleneksel bileşimden kaynaklanması

b) Geleneksel hammadde veya malzemeden üretilmiş olması

(6769 Sayılı SMK – Madde 34)

COĞRAFİ İŞARET ve GELENEKSEL ÜRÜN ADI TESCİLİNİN ÖNEMİ

Coğrafi işaret ve geleneksel ürün adı tescili tek bir üreticinin haklarını değil şartlara uygun üretim yapan ve pazarlayanların tümünün haklarını korur. Tescil yalnızca adı geçen yöre değil, ürünün yetiştiği coğrafi bölge ve bölgenin bağlı olduğu ülkeyi de ilgilendirir.

Coğrafi işaretler ve geleneksel ürün adları, ayrıca, ürüne pazarlama gücü katar.
Ürünün gerçek üreticilerini koruyan toplu bir haktır. Kırsal kalkınmaya aracılık ederek ülke ekonomisine katkı sağlar. Ayrıca bu koruma ile sahte üretimlerin engellenmesi mümkün olduğundan, ürünün gerçek üreticisinin yaşayabileceği olası kazanç kayıpları da önlenmiş olur.

COĞRAFİ İŞARET VE GELENEKSEL ÜRÜN ADI BAŞVURU HAKKI

Tescilli coğrafi işaretin ve geleneksel ürün adının, şartları sağlayan herkes tarafından üretimi ve pazarlaması yapılabilse de, tescil için başvuru hakkına herkes sahip değildir. Aşağıda sayılan gerçek veya tüzel kişiler coğrafi işaret ve geleneksel ürün adı tescil başvurusunda bulunabilirler:

Üretici grupları

  • Ürün veya ürünün kaynaklandığı coğrafi alanla ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları
  • Ürünle ilgili olarak kamu yararına çalışan veya üyelerinin ekonomik çıkarların korumaya yetkili dernekler, vakıflar ve kooperatifler
  • Üretici kişiler

GELENEKSEL ÜRÜN ÜRETİCİ VE PAZARLAMACILARININ GÖREVLERİ

Haktan faydalanacak olan tek bir üretici değil, tescil belgesinde belirtilen şartlarda üretim yapanların veya satışa sunanların tümüdür.
Başvuruyu tescil ettiren haricindeki kişiler, coğrafi işaret ve geleneksel ürün adına yönelik üretim ve pazarlama faaliyeti gösterdiklerine dair bildirimde bulunur. Başvuru yapanın rolü ise coğrafi işaretin tescil işlemlerini yürütmek, denetim işlemlerini koordine etmek ve ortaya çıkan uygunsuzluklar için gerekli hukuki işlemleri yerine getirmektir. Coğrafi işaret ve geleneksel ürün adı tescilinin ürüne katma değer sağlamasında başvuru yapan etkin rol alır. Başvuru sahibinin sorumluluklardan bazıları:

  • Üreticilerin coğrafi işaret ve geleneksel ürün adları ve bunların üretim özellikleri hakkında bilgilendirilmesi,
  • Tescil belgesine uygun üretime uyulmasının sağlanması,
  • Üreticilerin örgütlenerek birlikte hareket edilmesine yönelik çalışmalar yapılması,
  • Ürünün yurt içinde ve yurt dışında daha fazla tanınmasına yönelik tanıtım çalışmalarının yürütülmesidir.

Sağlanan koruma kapsamındaki ürünler: gıda, tarım, maden, el sanatları ürünleri ve sanayi ürünlerinden 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanununda yer alan şartlara uygun olanlardır.

COĞRAFİ İŞARET TESCİLİNİN SAĞLADIĞI HAKLAR

Coğrafi işaret ve geleneksel ürün adı tescili sahipleri amblemin veya tescilli ürün benzerinin taklit yoluyla kullananlara hukuki yoldan itiraz edebilirler. Hak sahiplerince tescilli coğrafi işarete ait amblem ve ürünle ilgili her şeyin tüketiciyi yanıltıcı biçimde kullanımının önlenmesi talep edilebilir.

COĞRAFİ İŞARET ve GELENEKSEL ÜRÜN ADI BAŞVURUSU NASIL YAPILIR ?

Coğrafi işaret ve geleneksel ürün adı başvuruları Türk Patent ve Marka Kurumu’nun elektronik başvuru sistemi (EPATS) üzerinden gerçekleştirilir. Coğrafi işaret başvurusu kapsamında aşağıdaki bilgilerin çevrimiçi form üzerinde doldurulması gereklidir.
Coğrafi işaret ve geleneksel ürün adları başvuru ve tescil ücretlerine ilişkin güncel bilgiler için:
https://www.turkpatent.gov.tr/cografi-isaret-ve-geleneksel-urun-adi-islem-ucretleri

COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNLERİNİZ ÖNAL&ÖNAL DANIŞMANLIK GÖZETİMİ ALTINDA GELENEKTEN GELECEĞE ULAŞIR…

COĞRAFİ İŞARET BAŞVURUSUNDA NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?

Ürünün ilgili yörede üretilmesiyle oluşan, diğer yörelerdeki benzer ürünlerden farkları ortaya konmalıdır. Bu farkların ürünün ünlendiği yöre ile bağının belirtilip ispatlanması gereklidir.

Doğal ve Beşeri Unsurlar: Toprak özellikleri, iklim, yağış rejimi, rakım, topoğrafya ile yöre insanının kültür ve tarihi gibi unsurlara ilişkin bilgilendirme yapılmalıdır.

Üretim Aşaması: Üretim metoduna, ürüne özelliğini veren yerel üretim teknikleri ile usul ve adetlere ilişkin bilgi ve belgeler gösterilmelidir. Üretimde kullanılan özel araçlar ve özellikleri tüm detaylarıyla açıklanmalıdır.

Yöre Sınırları: Ürüne özelliklerini veren ve özdeşleştiği coğrafi alanın sınırları açıkça belirtilmeli, haritada gösterilmelidir.

Detaylı Bilgi: Ürünü diğer yörelerde üretilen benzer ürünlerden ayıran özellikleri tüm ayrıntılarıyla yazılmalıdır. Ürünle ilgili yapılmış olan bilimsel çalışmalar eklenmeli, yoksa uzman kuruluşlar ile yapılacak bir çalışmaya yer verilmelidir.

Denetçi Oluşturulması:
Coğrafi işaret ve geleneksel ürün adı başvurularının en önemli kısımlarından biri de denetim bölümüdür.

Coğrafi işaret tescil başvurusunda bulunan kişinin ürünü denetlemek için bir yetkili bulur. Denetim bölümünde belirtilmesi gereken bilgiler şöyledir:

  • Denetimin nasıl yapılacağının açıklaması
  • Ürünün hangi özelliklerinin kontrol edileceğinin açıklaması
  • Üretim, pazarlama, saklama, ambalajlama aşamaları gibi denetim dönemlerinin belirtilmesi
  • Denetleme kriterlerinin sıralanması
  • Örnek denetim tutanağı belgelerinin sunulması

Denetim mercii, üretim süreçlerini kontrol eder. Merci tarafından ürünün üretimi ve pazarlanması ve ayrıca amblemin kullanımı denetlenir.

Başvuru sahibi tarafından oluşturulan denetici kurulun taşıması gereken özellikler:

  1. Ürünün üretimi, işlenmesi veya ilgili diğer işlemleri hakkında yeterliğe sahip olma,
  2. Dernek, birlik veya benzeri örgüt olma
  3. Denetim görevini tarafsız olarak yürütme

TESCİL EDİLEMEYECEK ADLAR VE İŞARETLER

Bu kapsamda aşağıda sayılanlar coğrafi işaret olarak tescil edilemez:

  • Menşe adı veya mahreç işareti tanımlarına uymayan adlar.
  • Ürünlerin öz adı olmuş adlar.
  • Ürünün gerçek kaynağı konusunda halkı yanıltabilecek olan adlar.
  • Kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı adlar
  • Tescilli veya başvurusu yapılmış bir coğrafi işaret ile tamamen veya kısmen eş sesli olan ve tüketiciyi yanıltabilecek adlar.
  • Yabancı ülkede başvurusu yapılmış ama kişinin kendi ülkesinde kullanmadığı adlar

Aşağıda sayılanlar ise geleneksel ürün adı olarak tescil edilmez:

  • Geleneksel ürün adı olma şartlarından en az birini yerini getirmeyen adlar.
  • Ürünün genel özelliğini ifade eden adlar.
  • Ürünün niteliği konusunda halkı yanıltabilecek adlar.
  • Kamu düzeni veya genel ahlaka aykırı adlar.
  • Yabancı ülkede başvurusu yapılmış ama kişinin kendi ülkesinde kullanmadığı adlar

TESCİL SÜRECİ

Başvurunun Değerlendirilmesi:

Tescil başvurusu yapılan coğrafi işarete veya geleneksel ürün adına ait başvuru Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından değerlendirilir. Başvuruya konu ürün hakkında uzman bir veya birkaç kurum veya
kuruluştan görüş alınır.

Bültende Yayımlanması:

Belirtilen koşulları sağlayan başvurular Resmi Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün Adı Bülteninde yayımlanır.

Tescil Edilme:

Bültende yayım tarihinden itibaren üç aylık itiraz sürecini başarıyla tamamlamış geleneksel ürün ve coğrafi işaretler tescil edilme aşamasına geçerler. Ücretin ödenip bilgisinin Kuruma sunulması tescil edilir, sicile kaydedilir ve Bültende yayımlanır.

BAŞVURUDA VE TESCİLDE DEĞİŞİKLİK TALEPLERİ

Tescil edilen coğrafi işaretin veya geleneksel ürün adının tescile konu özelliklerinde iklim değişikliği, teknolojik gelişmeler ve üretimde yeni metotların geliştirilmesi gibi nedenlerle değişiklik olması veya tescil belgesinde yer alan bilgilerde hata bulunması halinde değişiklik talebi, menfaati bulunanlar tarafından Kuruma yapılabilir. Değişiklik talepleri Elektronik Başvuru Sistemi (EPATS) üzerinden yapılmalıdır.

COĞRAFİ İŞARETLERİN VE GELENEKSEL ÜRÜN ADLARININ DENETİMİ

Tescil başvurusu sahibi denetim işlemi için konu ile ilgili uzman ve tarafsız kurum veya kuruluşlarla işbirliği yapabilir.
Bundan bağımsız olarak, yetkili kurum veya kuruluşlar tarafından piyasa denetimi yapılmaktadır. TÜRK PATENT ve Ticaret Bakanlığı’na
bağlı müdürlük ve Tarım ve Orman Bakanlığı tüm coğrafi işaret ve geleneksel ürün adlarının piyasa denetiminden sorumludur.

COĞRAFİ İŞARET VE GELENEKSEL ÜRÜN ADLARININ HAKSIZ KULLANIMININ ENGELLENMESİ

Coğrafi işaret veya geleneksel ürün adının tescile uygun olmayan bir ürün üzerinde kullanıldığı tespit edilirse yetkili merciler tarafından işlem başlatılır.
İşaret ve adların uygunsuz kullanımına örnekler:

  • Tescilli coğrafi işaretin, tescil kapsamındaki özelliklerini taşımayan ya da çağrışım yapacak şekilde benzeri olan ürün üzerindeki yanıltıcı kullanımı veya taklidi
  • Ürünün iç veya dış ambalajında, tanıtım ve reklamında veya ürünle ilgili herhangi bir yazılı belgede ürünün özellikleri menşeine ilişkin olarak yanlış veya yanıltıcı herhangi bir bilgi

Haksız kullanım, rutin denetimlerle veya şikâyet üzerine tespit edilebilir. Tescil sahibi hatalı coğrafi işaret ve geleneksel ürün adı kullanımı hakkında İl Tarım ve Orman Müdürlüklerine veya İl Ticaret Müdürlüklerine şikâyette bulunulabilir.

Denetim mercii söz konusu yanlışın tespitini yaptığında amblemin ve coğrafi işaret adının ürün üzerinden kaldırılması konusunda uyarı yapabilir. Uyarılara rağmen coğrafi işaret adının kullanılmaya devam edilmesi durumunda tescil sahibi; 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu çerçevesinde savcılığa başvurabilir.

ÖZEL VEKÂLETNAME

Asağıda imzası ve adresi bulunan biz. . . . . . . .

ÖNAL-ÖNAL Danışmanlık San. Tic. A.Ş.’ yi temsilen Av. Zehra Hamide GÜRBÜZ ÖNAL’I T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın bütün dairelerinde, Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde marka, patent, faydalı model, endüstriyel tasarım, Madrid protokolü çerçevesinde uluslararası başvurusu ve diğer sınaî mülkiyet haklarıyla ilgili tüm konularda başvuru dosyalarını hazırlamak, tescil işlemlerini yürütmek, yenileme işlemlerini yapmak, başvurulara yapılan itirazlara karşı görüş vermek, üçüncü kişiler adına yayınlanan başvurulara itiraz etmek, gerektiğinde başvuruları geri çekmek, yayıma itirazı geri çekmek, iptal talebinde bulunmak, lisans ve devir sicil kayıt başvuru dosyalarını hazırlamak ve haklarımızın korunması için bu konularla ilgili her türlü başvuru, tescil ve değişiklik işlemlerini yapmak devir ve lisans işlemlerini Türk Patent ve Marka Kurumu’na bildirmek, Resmi Marka Bülteni, Resmi Patent Bülteni ve Resmi Endüstriyel Tasarımlar Bülteninde yayınlanan; marka, patent ve faydalı model ile endüstriyel tasarım yayınlarına itiraz etmek, bu işler için Ticaret ve Sanayi Odaları ile Vergi Daireleri, Ticaret Sicil Memurlukları, Meslek Odalarından kayıt (faaliyet) belgelerini almak ve İşlemleri son dereceye kadar, takip ve temsile belirtilen tüm konular ile ilgili işlemlerin yapılması için adı geçen vekili başka vekil ve/veya vekiller tayin ve azil etmeye yetkili olmak üzere vekilimiz olarak hareket etmeye yetkili kılıyoruz/kılıyorum.

Vekil Olan: ÖNAL&ÖNAL Danışmanlık San.Tic.A.Ş.’yi temsilen Av. Zehra Hamide GÜRBÜZ ÖNAL
Seğmenler V.D. No: . . . . . .
Çankaya Cad No:14/1 Çankaya /Ankara
Vekil Eden: . . . . . . . .
Açık Adres: . . . . .
Telefon: . . . . . . . .
Vergi No: . . . . . . .